[ ]
Blanco
[ ]
[ ]
Blanco
Twee Hss. zijn er, waarin het regt van deze marke voorkomt. Het eerste is het handschriftje op Archum beschreven als Hs. A. en N°. 62 van de Bibliotheek der Vereeniging uiimakende. Dit heet ook hier Hs. A.
Het tweede, Hs. B., is de verzameling van Markeregten op het Zwolsch archief, op Leusen beschreven. Herfte is daarin letter C.
Art. 1—25 zijn genomen naar Hs. A.; ze komen met zeer geringe verandering ook in Hs B. voor; waar die afwijkingen niet slechts de spelling betreffen, zijn zij aan den voet der bladzijde opgeteekend.
Art. 26—56 zijn ontleend aan Hs B.
Blanco
Jnt Jaer onss Heeren XVc ende XXXI dess daegss nae Meijdach hebben auerdraegen dee geemeene Erffghenaemen van Herffte toe hoelden dee wijlkoeren hijer nae beschreuen.
1. Dee buiren sollen alle Jaer hoeren Landtheeren wijttijgen dat sij sollen koomen toe Herffte des Maendaechss nae beloocken paesschen omme nije Zwaeren toe keesen vnde daer sollen dee buiren teegen komen bij een heeren Q Ende die Erffgen. die dat verwijttijget weere, sal oock komen bij een heeren Q, oft hij sal daer eenen stemmijgen man Jn sijn steede hebben, off sijne stemme eenen anderen Erffg. beuelen want hem dess van noeden Jss, vnde wijttijgede dee meijer sijnen Landtheeren niet, soe sal hij den koer gelden.
2. Dee gemene Erffgen. sollen keesen alle Jaer eenen Dijckgreeuen ende eenen heemraedt vanden buiren ende welcke dijckgreeue gewest iss sal dan blijuen heemraedt vanden Erffgen. welcke nijmant weijgeren sal bij een peene van eenen oelden schijlt, vnde sollen dan alle jaer dije kae vnde wetterijnge schouwen naemt-
lijcke dess anderen workeldaeghss nae Ste Seruaess salmen schouwen de weterijnghe vnde ghaen den anfanck dess dijckss.
3. Jtem desse voerscr. Schouwe sall dee dijckgreeue veerthijn daege toe beuoerenss verwijttijgen laeten met een karckenspraecke.
4. Jtem wanneer men dee wetterijnge of die kae schouwet soe sal dee broeke der eerster schouwe weesen twee vleemschen, vnde dee weederschouwe vier vleemschen, Jst dan niet gemaeckt soe sal ment verpeenen nae den Sallanschen dijck Rechte.
5. Jtem oft gevalle dat daer eenich bijster lijggende bleue van den kaen off wetterijngen, sal men vith dee waertalle daer die kae off wetterijnge in hoerde vnde lestwarff vith gemaeckt weere, voer den schaeden daer op ghegaen weere, dubbelt gelt daer voer weeder vith pende.
6. Die dijckgreeue sal naemtlijcke al Jaer dess Sondaechss nae pijnxteren laeten kerckenspraecke doen, dat men de dijcken maecken, ende sal veerthijn daege daer nae schouwen.
7. Jtem wanneer men den Buirdijck maecken sal soe sal daer een Jgelijck buer seluer wesen bij een heeren Q, off hij sal daer hebben eenen dee toe arbeijde eenss manss weert Jss.
8. Jtem wanneer men buirwerck doen sal, daer solen toe gerecht wesen die kotterss dee daer wagene vnde peerde hebben Jn dee marcke gelijck alst dee gheene dee daer eene waer hebben.
9. Jtem wanneer daer eene wade breeckt Jn dee dijcke, dee Schouwvrij gemaeckt bijnnen, sollen weeder omme opmaecken dee geemeene buiren een tonne hoege bauen de groene zwaerde van den lande, ende bauen een
roede breedt, ende sal die dijckgreeue met den heemraeden den dijck auer leeueren, den geenen, dee den dijck toe hoert ende dee sal dan voert opmaecken, nae gebaeden dess Dijckgreeuen ende Heemraeden, ende dee den dijck toe hoert sal geeuen dee gemeene buiren een tonne beerss ende 1 heeren Q toe koste.
10. Jtem nijmant en sal Jnden Esch eenich guede turen, noch huden noch weijden, ellijcke reijse bij een Heeren Q als dat bekoert wordt, ten 1) een peert daer men onsen Heeren godt meede haelen mochte, wanneer dess t doene weer.
11. Jtem nijmant en sal slaen Jnden Esch noch hauerlande noch peerde noch koebeeste noch eenich guede soe Langhe alss daer saedt staedt, ende gheen gemeene Eschslach Jss bij een Heren Q.
12. Jtem worde eenich guedt geschuttet Jn den Esch oft Hauerlandt, oft eenich geslaegen Landt dat daer niet wijllendes ingeslaegen oft gebracht weere sal ellijck hoeft breecken bij nachte een str. ende bij daege een halven str.
13. Jtem als dee gheene dee beeste hoelden, Jn hoer bevreede Landt, en niet geschaert op dee meenthe, sollen dee ongeschaerde beesten dess auondess niet thuiss drijven auer den Esch, maer dess nachtss Jn hoer bevreede lande blijuen laeten.
14. Jtem weert saecke dat die gezwoeren eenich gebreck off last kreegen auermitz haer schutten, dat sollen sij brengen anden Erffzwoeren, dee sollen hem daer bijstandt Jn doen met den gemenen Erffgen.
15. Jtem Ellijcke waer mach holden sess olde gansen ende bij elke olde ganss twee kuickens ende
een ongewaert kotter dree oolde gansen ende wee meer gansen hoelden wijl sal dree oolde ganse met sess kuickens hoelden op eene schaer.
16. Jtem dee Zwoeren sollen dess Sommers eens of twee reijsen dee beesten tsaemen ophaelen ende tellen, vnde wat see vijnden ongeschaert, sollen sij neemen van elck beest een heren pont.
17. Jtem dat hoijlandt salmen leggen jn vrede toe meij ende voert nae dee tijt en sal nijmant sijn guedt daer jn slaen bij een broecke van een heeren Q.
18. Jtem nijmant en sal sijne varckene laeten ghaen ongekrammet op eenich hoijlande bij koer een halff heren Q, noch nae Ste peter ad Cathedram op den roggen bij koer een oeldt Q.
19. Jtem alle broecke die jn de marche voruallen sollen hebben halff dee zwoerne, ende halff dee Dijckgreeue, ende dee sollen dee zwoerne anbrengen bij hoer Eedt, vithgenommen van Schuttijnge vitheemss guedt, dat sollen dee zwoeren allene hebben.
20. Anno etc. LXIIIJ den Xen aprilis Jss bij den Erffgen. hijer ondergeschreeuen eendrachtelijck auerkoomen dat dijckgreeue jn der tijdt alle jaer op dee gemeene holdtspraecke sal bestellen toe Harffte een Ancker wijns met een tonne beerss voer den buiren vnde dat sal een jder meijer nae waerthall betalen vnde korten sijnen landtheeren nae oelder gewoonten vnde of daer jmantss weederspannich jn gevonden worde sal dee dijckgreeue met Recht jnvorderen moegen, vnde dat sollen hem dee gemeene Erffgen. helpen vithdraegen off men sal den weederspannijgen niet helpen vithdragen sijne lasten oft zwaricheijden die hee mocht krijgen jn dijcken oft anderss nae der marcken cedule, dijt toe Oorkunde
hebben dee Erffgen. van Herffte een Jder met sijn handt onderteekent Anno et die ut supra.
Alduss beteekent
Gerhardus Raelt procnrator van Barch clooster
Wolff van Jttersum
Johan van Voerst
Johan van Haerssolthe
Peter van Haerssolthe
Dauidt Kotgen
21. Anno etc. LXV 2) den XXIJen Aprilis hebben die gemeene Erffgen. van Harffte auerdraegen vnde auergegeuen dat wanneer dee buiren gheene buiten dijckss eerde konnen krijgen omme dee dijcke tmaecken soe sollen see dee bijnnen dijckss eerde moegen anthasten,3) dat naeste landt ten minsten schaede.
22. Anno XVc soeuen ende tsoeuentich vp maendach nae beloken paesschen, Js bij den gemeinen Erffgenaemen van Herffte eendrachtelicken aeuerkommen Dat der Hoich weerdigher Heer Bisschop van Deventer dit voersz. Jaer Marckenrichter sijn sal ende der marcken beste doen.4)
23. Oeck aeuerkommen dat die Dijckgreue vpter Erffgenaemen kosten sall koepen soe voele holter als men tot der waede behoeuet, ende dat nae waertall reeckenen ende die Meijeren sollen sulcks vithleggen. ende den Erffgenaemen ader een ijder sijnen Landheeren korten.
24. Ende soe daer oock twijst gefallen is tusschen den Erffgenaemen ende die van Haerst belangende die gemeene Belten achter Haersten Erue ende Willem van Coelens erve, soedat Haerst sulcke Belten vp sijn eegen authoriteit teghen der Erffgenaemen wille hefft laeten seijen Hebben die Erffgenaemen aeuerkommen
eendrechtelick, Datmen sulcks vpslaen sall alsoe dat wije daer meest voer dat gewass sall willen geuen, daertoe die naeste wesen sall, Ende dat men dieseluighe Belten voertan niet meer seijen sall Dan mith consent der Erffgenaemen, ofte anders sollen sie tot Gemeinte 5) bliuen liggen als van olts gewoentlicken Dess toe oorkunde, hebben die Erffgenaemen oer handteicken hieronder gesadt.6)
| 25. Dijt sijnnen die vartalen van Harffte | ||
| Jtem Johan Alijts | ij | varen. |
| Jtem Walckenbarch | i | var. |
| Jtem Steffen van Harst meijer | ij | varen. |
| Jtem Arent Vreijse | ij | varen. |
| Jtem Gert Wolterssz | ij | varen. |
| Jtem Johan Peterssz | $\frac{1}{2}$ | var. |
| Jtem Gert Hermenssz | i | var. |
| Jtem Jan Bartolssz | i | var. |
| Jtem Heinrick Wolterssz | i$\frac{1}{2}$ | var. |
| Jtem die greuue | i$\frac{1}{2}$ | var. |
| Jtem die gemente | $\frac{1}{2}$ | var. |
| Summa in als xv varen. | ||
26. Anno 1612 den 24 Maij sinnen de Samptlicke Erffgenamen vergadert toe Herffte op die Holtspraecke, vnde sijn eenpaerlick met stemmen auerkomen dese navolgende willecoeren als Volget
Jnden Eersten dat alle die Biesten, peerden ofte Koebiesten die in den Esch bevonden worden als den Esch in vrede is gelacht dat de boete van een jder Biest dat geschuttet off becoert wort sal sijn Vijrtijn sts.
Vnde alst bevonden wort bij Nachte daer in gegaen toe hebben eenen olden Schilt Jder Beest.
27. Jtem alle uijtheemsche Biesten dee bevonden worden Schutbaer inden Herffter Esch sullen datelich geboetet worden een Jder Beest op een olden Schilt.
28. Vnde wort mede verstaen vnde auerkomen bij den Samptelicken Erffgenamen, alsoe den jngeseten Huijsluijden offte Erffgenamen met den anderen geenen twist sullen hebben van enige Schuttinge, soe sullen die Swaren ofte huijsluijde Allene die Beesten bekoren Vnde de Dijckgreve in der tijt aengeven vnde de boete sal wesen ten profijte voorsz.
29. Anno 1616 Js bij den gemenen Erffgenamen auerkomen Alsoe den Bonenpots Sijll verscheijden reijsen door hoege wateren door gebroecken vnde up verscheijden plaetsen gelecht is, datmen nu voortaen (indien den selven Sijll wederom doerbrecke des Godt verhoede) geene Eerde tot opmaeckinge desselven Sijlls sal haelen, dan allene uijt die gemeente.
30. Anno 1618 Den 26 Maij op de holtspraecke Is bij den samptlicken Erffgenamen geresolviert als volget
In den eersten dat geene Meijerluijden enige Jarige Vollens sullen moegen annemen van enige uijtheemsche omme in dese marckte geschaert toe worden bij de pene van eenen Olden Schilt van jder Vollen verbuijrt te hebben, vnde sullent de evenwel van haer moeten doen.
31. Jtem dat geene Meijerluijden op de Gemeente niet meer als twaelff Varckens vnde twee Soege sullen mogen holden.
32. Jtem dat de Weteringe tusschen de Meente ende den Marsch sal opgemaeckt worden daer den Dijckgreve in der tijt Jaerlix de Schouwe mede over doen
sal, op den tijt als hij den andere Onraet schouwt, vnde dat alles bij de boete.
33. Jtem dat alle eijgenaren haere Landen sullen moegen laten uijtgraven in den Hoegen ende Leegen Marsch tot haeren believen, Vnde offter enich dispuit ofte qnestie Viele, over het selve uijt graven, soe sullen Dijckgreve ende Heijmraden in der tijt met enige Erffgename de Decisie daervan doen, alles op kosten van deselve soe in onrecht bevonden wort.
34. Anno 1619 Jn Maij is bij den samptlicken Erffgenamen van Harfften Marcke, soe older gewoonte op die holtspraecke sinnen gecompariert auerkomen ende geresolveert dat van nu voort aen die eijgenaren sullen moegen laten uijtgraven in den leegen Marsch, mits dat d’ene den anderen weerwerck te doene sal geholden wesen.
35. Jtem dat de pollen soo bij enige uijt de meente sijn uijtgegraven, sullen gesettet worden bij de Dijckgreve ende Heijmraden elck nae advenant, mits dat de gedacht Dijckgreve ende Heijmraden sorge dragen, dat de settinge mach geschieden tot den meesten dienst ende profijt van d’Erftgenamen.
36. Noch Js believet dat alle de gene die nije Erffgenamen worden, sullen geven een Ancker france wijn.
37. Dijckgreve Johan van Tongeren: Anno 1622 gevisiteert ende besichtiget dese naevolgende hutten ende pollen, omme op voorgaende remonstrantie bij d’erffgenamen daer op gedisponeert te worden naer behooren.
In den eersten een uijtgegraven hutte met een strep pel daer achter aen 8 roeden lanck ende een roede breet bij Wijnen erve gelegen.
Jtem die stadts poll groot omtrent 3 roeden.
Jtem Thomas Knopperts pollegien groot 2 roeden.
Jtem noch een poll met een hutte soo Jan Greven met Thomas Knoppert gemeen heeft groot omtrent 3$\frac{1}{2}$ roede.
Jtem Derck Mulerts twee pollen met die helffte van een hutte, d’ eerste groot 2 roeden breet ende 6 roeden lanck, d’ ander poll 2 roeden breet ende 4 roeden lanck.
Jtem Jan van Rijssens poll met die halve hutte groot 5$\frac{1}{2}$ roede waer aen dat licht Dries poll.
Noch Jan van Rijssens pollegien daer aen groot 2 roeden in de langte en een roede breet.
Jtem Dries Ronde poll groot 4 roeden in alles.
Jtem Hermen op Haverincks poll groot 4 Roeden.
Jtem Luijchijn Herms hutte.
Noch Hermen op Haverincks hutte groot omtrent 8 roeden.
Noch Berent van Collen 2 pollen neffens den anderen ’t eene 5 roeden lanck ende 2 roeden breet, ende ’t ander 6 roeden lanck ende 2 roeden breet
38. Anno 1623 den 6 Augusti heeft den Dijckgreve Jan de Goijer een holtspraecke beraemt binnen Swolle vnd de Meijerluijden doen aenseggen dat see haere Erffgenamen sullen seggen op dach voorgeschr. te compareren als bij verlos haers stemme.
39. Eerstelick belangende vande hutten soo uijt de mijente gegraven sijnt welcke sinnen gemeeten door den Dijckgreve Jan van Tongeren in Anno 1621 is geresolveert datmen van Eijder roede drie str. jaerlix bij ommegaende meeste stemmen, vnnde de sal den Dijckgreve tot allen tijde van de huijsluiden vorderen tot gemeene besten.
Ende alsoe De E. Johan van den Camp wil sustineren dat sijn hutte van sijn eijgen gront gegraven wort.
Jtem Alsoe Berent van Collen sustineert dat sijn Vader de eene hutte betaelt solde hebben met een Ancker wijns is bij de Erfgenamen geresolveert dat hij binnen Jaer ende Dach met Contschappen offte besegelde brieven sal bewijsen.
Jtem alsoe Herman op Haeveren wil sustineren dat sijn Eene Poll niet solde uijt de Meijnte gegraven is [lees: sijn] vnd will sulcx mit seegelen brieven bewijsen wort hem geordoniert sulcx te bewijsen aen den Dijckgreven in der tijt.
40. Noch is geresolveert so emant sijn Pollen wil voor Mijente laten liggen sal hij deselve daetlicken in lijken vnd tot allen tijden voor Mijente laten liggen dat sulcks binnen den tijt van achte dagen moet gedaen wesen, als bij de Peene van een halve tonne beers verboert.
41. Den 2 October A° 1625 hebben die Samptlicke Erffgenamen Jnde Witte 8wane verpachtet die buir Belten Tent vrij 6 Jaeren lanch aen Harsseuordt voor 4 golt gulden Jaerlijcx waer van het eerste Jaer sal verschenen wesen op Sunte Marten A° 1626.
42. Den 2 October 1625 heeft Borghemester Peter Roeloffsen die Samptlicke Erffgenamen gegeven een Ancker wijns als Nieuwe Erffgename van wegen de Erffgen. van zalige Berent van Collen.
43. Anno 1626 Den 17 Julij hebben de Samptlicke Erffgenamen opt Wijnhuijs vergadert geweest ende tot Dijckgreve gecoren Peter Roelofs en tot Heemraden den affgetreden dijckgreve Rolff Knoppert ende nieu gecoren tot heemraet Joncker Johan de Goijer.
44. Op dato is de reeckeninge van den nieu ge-maeckten Zijl door den Dijckgreve Knoppert geex-hibeert monterende ter somma van 36-2-12.
45. Op dato heeft Jan Janssen tot Herffte met sijn
Vrouwen Vader oock betaelt als nieuwe Erffgen. een ancker france wijn. ,
46. Den 18 dito heeft den nieuwen Dijckgreve de reeckeninge van dese bijcompsten opgenomen Jut bijwesen der heemraden monterende met de verteringe der huijsluijden vereringe aen den dienaer ende Dijckgreven gerechticheijt te samen ƒ16.
47. Nota. De makinge van den Zij 11 sijn op de waertallen alleene verdeelt zijnde in alles in de buurschap van Herffte 15 waeren.
Ende theren slach dat sijn water mede door desen zijl moet lossen 1£ waer.
Den Dijckgreve heeft betaelt ten vollen
| van den zijl | ƒ 36-2-12 |
| ende van de verteringe etc | ƒ 16 |
| ƒ 52-2-12 | |
| Daer aen bij de gesworen afgetrocken ’t gene so A° 1626 op Martini van de boerbelten verschijnen zal die alsdan wederom tot voordeel van Dijckgreven Pr. Roloffsen moeten comen | ƒ 5-12 |
| ƒ 46-10-12 |
Alsoe dat oock dit Jaer niet meerder uijtgeset is blijckende bij d’ anteeckeninge daer van bij den Dijctgreven apart geholden ende der quitantie den huijsluijden gegeven.
| 48. Waertallen Jn Herfte. | |
| Johan van den Campe | 2 |
| Berg Clooster | 1$\frac{1}{2}$ |
| Hendrick Roelofss 1 Erve | 2 |
| Hendrick Roelofssen 1 Erve | 1 |
| Joncker Goijer | 1 |
| Joncker Mulert | 2 |
| Joncker Tomas Knoppert cum suis | 1$\frac{1}{2}$ |
| Joffer Leeuwendals met Geert Geurtss | 2 |
| Claes Assiens nu | 1 |
| Aleeges | 1 |
| ______ | |
| 15 waren. | |
| Erven in Harfte. | |
| Berch Clooster | 1 |
| Tomas Knoppert cum suis | 1 |
| Joncker Mulert | 1 |
| Joncker Goijer | 1 |
| Johan van den Camp te groningen | 1 |
| Hendrick Roelofsen t Utrecht | 2 |
| Joffer Leeuwendals ende Gerrit Geerss | 1 |
| Jan Jansen met zijn vrouwen vader | 1 |
| ______ | |
| Samen 9 Erven. | |
| Kotters. | |
| Jan van den Camp | 1 |
| Thomas Knoppert | 1 |
| Hendrick Roelofssen | 1 |
| Jan van Rijssens Erffg. | 1 |
| ______ | |
| Samen 4 kotters | |
49. Anno 1629 Den 20 Maij Sinnen die Erffgen.
van Herffte vergadert geweest ende hebben na older gewoonte vergadert ende eenen nijen Dijckgreve geboren ende twee heimraden namentlick Thomas Knoppert ende den Camener Camperbecke tot nie heimraet en den Borgermr Peter Roelofss oock heimraet Ende hebben geresolveert ende goet gevonden die Samptelicke Erffgenamen datmen in den Moriaen een Maltijt solde doen bereiden omme met den anderen goet sier toe maecken auermits dat Frederik van Ense als nie Erffgenaem sijn E. Oom den E. Adam van Herde heeft die betaelt ende die verteringe ende oncosten gedaen bij den Erffgenamen gedaen opgenoemen ende betaelt aen Jan Dorne boekholt vermoge quitantie ter Somma van 37 Rgl. 16 strs.
50. A° 1629 den Dijckgreve sijn Salaris nae older gewoonte 6 goltgl.
Jtem den Dienaer Johan Henricksen voor sijn moeijte ende verscheiden Kerken spraken gedaen ƒ 1.
51. Den 19 Maij sinnen de Erffgenamen van Herffte op het Wijnhuijs tho Swoll tho samen geweest ende mij 7) belast met den Dijckgreve van Berckman [en] Witmen, Omme te spreckeu dat elcke Dijckgreve met haere Erffgenamen Solde willen sprecken also door die Nie Vechte dese marcke groote schade leeden offt se naer Morgentall solden mede willen Contribueren auer die Landen soo daer schade door leden tho leggen voor de mont van de Vechte eenen Sijll dat alsoo de landen voor het vloeijen vant Water daerdoor moclite beschuttet wesen.
Den 25 deses hebbe met mijn heimraden geweest op het Wijnhuijs den anderen 2 Dijckgreven het voor-ver-
haelde angedenet die aengenomen hebben haere prijncipalen sulkes aen tho dienen doemaels verteert een menghelen wijns betaelt 4 str.
Die Erffgenamen van Berckman, Wijtman ende Emme hebben affgeslagen den Zijll voorverhaelt.
(52. Op 12 Julij 1631 de Bonneboetszijl of Bonnepotszijl aanbesteed.
53. Op 24 Junij 1634 vergaderen de erfgenamen van Herfte te Zwolle ten huize van Burgemr. Daniël Meijnartssz tot het verkiezen van Dijkgraaf en Heemraden.
Op 26 Aug. 1647 holtsprake te Zwolle, waarop rekening en verantwoording gedaan wordt over de jaren 1634—1647 en besloten voortaan jaarlijks bij een te komen op tijd en plaats door den Markerigter te bepalen.
17 Febr. 1650 Holtsprake op het Wijnhuis.)
– (1875). Markeregt van Herfte.8 Zwolle: Vereeniging tot beoefening van Overijsselsch Regt en Geschiedenis.