Bijlage bij hoofdstuk 3
De verdeling van de Hoofdelijke Ontslag over de dorpen/wijken binnen de gemeente Staphorst
Tabel 1: Het aantal belastingplichtigen per dorp/wijk binnen de gemeente Staphorst in 1830 ingedeeld naar belastingklassen (1 t/m 9)
| Dorp/wijk | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | Totaal 1 |
| IJhorst | 1 | 6 | 4 | 3 | 3 | 4 | 3 | 2 | 14 | 40 |
| Rouveen | 5 | 11 | 11 | 31 | 45 | 55 | 57 | 43 | 258 | |
| Hamingen | 2 | 1 | 3 | 2 | 1 | 9 | ||||
| Hesselingen | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 1 | 2 | 9 | ||
| Leijen | 1 | 2 | 1 | 6 | 10 | 20 | ||||
| Overlankhorst | 1 | 1 | 2 | 1 | 3 | 1 | 1 | 10 | ||
| Bergerslag | 7 | 4 | 4 | 2 | 10 | 11 | 21 | 20 | 79 | |
| BuIIingerslag | 4 | 7 | 5 | 5 | 15 | 17 | 9 | 62 | ||
| Achthoevenslag | 1 | 3 | 1 | 1 | 5 | 11 | 18 | 8 | 48 | |
| Middenwoldigerslag | 1 | 1 | 2 | 1 | 13 | 16 | 15 | 21 | 70 | |
| Overige | 1 | 3 | 2 | 4 | 6 | 16 | ||||
| Totaal 2 | 1 | 23 | 28 | 31 | 47 | 90 | 122 | 144 | 135 | 621 |
Tabel 2: Percentages belastingplichtigen per dorp/wijk binnen de gemeente Staphorst in 1830 ingedeeld naar belastingklassen (1 t/m 9)\
| Dorp/wijk | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | Totaal 1 |
| IJhorst | 2,5 | 15,0 | 10.0 | 7,5 | 7,5 | 10,0 | 7,5 | 5,0 | 35,0 | 6,4 |
| Rouveen | 1,9 | 4,3 | 4,3 | 12,0 | 17,4 | 21,3 | 22,1 | 16,7 | 41,5 | |
| Hamingen | 22,2 | 11,1 | 33,3 | 22,2 | 11,1 | 1,4 | ||||
| Hesselingen | 11,1 | 11,1 | 11,1 | 11,1 | 22,2 | 11,1 | 22,2 | 1,4 | ||
| Leijen | 5,0 | 10.0 | 5,0 | 30.0 | 50.0 | 3,2 | ||||
| Overlankhorst | 1 | 1 | 2 | 1 | 3 | 1 | 1 | 10 | ||
| Bergerslag | 8,9 | 5,1 | 5,1 | 2,5 | 12,7 | 13,9 | 26,6 | 25,3 | 12,7 | |
| Bullingerslag | 6,5 | 11,3 | 8,1 | 8,1 | 24,2 | 27,4 | 14,5 | 10 | ||
| Achthoevenslag | 2,1 | 6,3 | 2,1 | 2,1 | 10,4 | 22,9 | 37,5 | 16,7 | 7,7 | |
| Middenwoldigerslag | 1,4 | 1,4 | 2,9 | 1,4 | 18,6 | 22,9 | 21,4 | 30,0 | 11,3 | |
| Overige | 6,3 | 18,8 | 12,5 | 25,0 | 37,5 | 2,6 | ||||
| Totaal 2 | 0,2 | 3,7 | 4,5 | 5,0 | 7,6 | 14,5 | 19,6 | 23,2 | 21,7 | 100% |
NB: In de tabel staat van elk dorp/wijk hoeveel procent van de belastingplichtigen in dat dorp/ die wijk in elk van de belastingtarieven vallen. (Bijvoorbeeld: 2,5 % van de IJhorster belastingplichtigen valt onder de eerste belastingklasse)
Totaal 1: Het aantal belastingplichtigen per dorp/wijk als percentage van het totaal aantal belastingplichtigen. (Bijvoorbeeld: de IJhorster belastingplichtigen vormen 6,4 % van het totaal aantal belastingplichtigen.
Totaal 2: Het percentage belastingplichtigen dat onder de betreffende belastingklasse valt. (Bijvoorbeeld: 0,2 % van het totaal aantal belastingplichtigen valt onder de eerste belastingklasse)
|pag. 103|
Tabel 3: Het aantal belastingplichtigen per dorp/wijk binnen de gemeente Staphorst in 1835 ingedeeld naar belastingklassen (1 t/m 9)
| Dorp/wijk | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | Totaal 1 |
| IJhorst | 5 | 2 | 3 | 4 | 5 | 5 | 2 | 8 | 6 | 40 |
| Rouveen | 3 | 5 | 13 | 13 | 33 | 41 | 59 | 64 | 42 | 273 |
| Hamingen | 3 | 2 | 2 | 7 | ||||||
| Hesselingen | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 1 | 7 | |||
| Leijen | 1 | 2 | 3 | 3 | 3 | 7 | 6 | 25 | ||
| Overlankhorst | 2 | 2 | 3 | 7 | ||||||
| Bergerslag | 7 | 1 | 5 | 6 | 16 | 9 | 26 | 13 | 83 | |
| Bullingerslag | 4 | 4 | 9 | 2 | 7 | 18 | 15 | 7 | 66 | |
| Achthoevenslag | 1 | 2 | 3 | 8 | 12 | 21 | 2 | 49 | ||
| Middenwoldigerslag | 1 | 2 | 2 | 3 | 12 | 20 | 18 | 13 | 71 | |
| Overige | 1 | 1 | 2 | 1 | 1 | 7 | 5 | 18 | ||
| Totaal 2 | 19 | 14 | 25 | 37 | 60 | 93 | 128 | 172 | 98 | 646 |
Tabel 4: Percentages belastingplichtigen per dorp/wijk binnen de gemeente Staphorst in 1835 ingedeeld naar belastingklassen (1 t/m 9)
| Dorp/wijk | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | Totaal 1 |
| IJhorst | 12,5 | 5,0 | 7,5 | 10,0 | 12,5 | 12,5 | 5,0 | 20,0 | 15,0 | 6,2 |
| Rouveen | 1,1 | 1,8 | 4,8 | 4,8 | 12,1 | 15,1 | 21,6 | 23,4 | 15,4 | 42,3 |
| Hamingen | 42,9 | 28,6 | 28,6 | 1,2 | ||||||
| Hesselingen | 14,3 | 14,3 | 14,3 | 14,3 | 28,6 | 28,6 | 1,2 | |||
| Leijen | 4,0 | 8,0 | 12,0 | 12,0 | 12,0 | 28.0 | 24,0 | 3,9 | ||
| Overlankhorst | 28,6 | 28,6 | 42,9 | 1,2 | ||||||
| Bergerslag | 8,4 | 1,2 | 6,0 | 7,2 | 19,3 | 10,8 | 31,3 | 15,7 | 12,8 | |
| Bullingerslag | 6,1 | 6,1 | 13,6 | 3,0 | 10,6 | 27,3 | 22,7 | 10,6 | 10,2 | |
| Achthoevenslag | 2,0 | 4,1 | 6,1 | 16,3 | 24,5 | 42,9 | 4,1 | 7,6 | ||
| Middenwoldigerslag | 1,4 | 2,8 | 2,8 | 4,2 | 16,9 | 28,2 | 25,4 | 18,3 | 11,0 | |
| Overige | 5,6 | 5,6 | 11,1 | 5,6 | 5,6 | 38,9 | 27,8 | 2,8 | ||
| Totaal 2 | 2,9 | 2,2 | 3,9 | 5,7 | 9,3 | 14,4 | 19,8 | 26,6 | 15,2 | 100% |
NB: zie toelichting tabel 2
|pag. 104|
Tabel 5: Het aantal belastingplichtigen per dorp/wijk binnen de gemeente Staphorst in 1843 ingedeeld naar belastingklassen (1 t/m 9)
| Dorp/wijk | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | Totaal 1 |
| IJhorst | 5 | 4 | 3 | 4 | 4 | 4 | 1 | 9 | 14 | 48 |
| Rouveen | 4 | 13 | 16 | 16 | 29 | 50 | 45 | 69 | 54 | 296 |
| Hamingen | 1 | 3 | 3 | 2 | 9 | |||||
| Hesselingen | 1 | 2 | 2 | 1 | 3 | 5 | 14 | |||
| Leijen | 1 | 3 | 3 | 5 | 7 | 5 | 6 | 30 | ||
| Staphorst | 8 | 2 | 10 | 16 | 34 | 44 | 52 | 83 | 65 | 314 |
| Overige | 2 | 2 | 3 | 1 | 1 | 9 | ||||
| Totaal 2 | 19 | 21 | 30 | 41 | 75 | 109 | 108 | 172 | 145 | 720 |
Tabel 6: Percentages belastingplichtigen per dorp/wijk binnen de gemeente Staphorst in 1843 ingedeeld naar belastingklassen (1 t/m 9)
| Dorp/wijk | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | Totaal 1 |
| IJhorst | 10,4 | 8,3 | 6,3 | 8,3 | 8,3 | 8,3 | 2,1 | 18,8 | 29,2 | 6,7 |
| Rouveen | 1,4 | 4,1 | 5,1 | 5,1 | 9,2 | 15,9 | 14,3 | 22,0 | 17,2 | 41,1 |
| Hamingen | 11,1 | 33,3 | 33,3 | 22,2 | 1,3 | |||||
| Hesselingen | 7,1 | 14,3 | 14,3 | 7,1 | 21,4 | 35,7 | 1,9 | |||
| Leijen | 3,3 | 10,0 | 10,0 | 16,7 | 23,3 | 16.7 | 20,0 | 4,2 | ||
| Staphorst | 2,5 | 0,6 | 3,2 | 5,1 | 10,8 | 14,0 | 16,6 | 26,4 | 20,7 | 43,6 |
| Overige | 22,2 | 22,2 | 33,3 | 11,1 | 11,1 | 1,3 | ||||
| Totaal 2 | 2,6 | 2,9 | 4,2 | 5,7 | 10,4 | 15,1 | 15,0 | 23,9 | 20,1 | 100% |
NB: zie toelichting tabel 2
|pag. 105|
Tabel 7: Het aantal belastingplichtigen per dorp/wijk binnen de gemeente Staphorst in 1860 ingedeeld naar belastingklassen (1 t/m 13)
| Dorp/wijk | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | Totaal 1 |
| IJhorst | 2 | 1 | 5 | 8 | 5 | 5 | 1 | 1 | 7 | 11 | 16 | 22 | 84 | |
| Rouveen | 1 | 2 | 4 | 15 | 33 | 29 | 18 | 30 | 60 | 45 | 71 | 78 | 386 | |
| Hamingen | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 2 | 1 | 11 | |||||
| Hesselingen | 1 | 1 | 1 | 5 | 1 | 2 | 1 | 3 | 7 | 21 | ||||
| Leijen | 1 | 3 | 2 | 4 | 3 | 4 | 3 | 7 | 6 | 33 | ||||
| Staphorst | 1 | 4 | 9 | 12 | 26 | 24 | 21 | 30 | 52 | 57 | 83 | 91 | 410 | |
| Overige | 1 | 2 | 1 | 4 | 6 | 1 | 8 | 23 | ||||||
| Totaal 2 | 1 | 4 | 7 | 19 | 43 | 71 | 61 | 45 | 71 | 131 | 120 | 182 | 213 | 968 |
Tabel 8: Percentages belastingplichtigen per dorp/wijk binnen de gemeente Staphorst in 1860 ingedeeld naar belastingklassen (1 t/m 13)
| Dorp/wijk | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | Totaal 1 |
| IJhorst | 2,4 | 1,2 | 6,0 | 9,5 | 6,0 | 6,0 | 1,2 | 1,2 | 8,3 | 13,1 | 19,0 | 26,2,1 | 8,7 | |
| Rouveen | 0,2 | 0,5 | 1,0 | 3,9 | 8,5 | 7,5 | 4,7 | 7,8 | 15,5 | 11,7 | 18,4 | 20,2 | 39,9 | |
| Hamingen | 9,1 | 9,1 | 9,1 | 9,1 | 18,2 | 18,2 | 18,2 | 9,1 | 1,1 | |||||
| Hesselingen | 4,8 | 4,8 | 23,8 | 4,8 | 9,5 | 4,8 | 4,8 | 33,3 | 2,2 | |||||
| Leijen | 3,0 | 9,1 | 6,1 | 12,1 | 9,1 | 12,1 | 9,1 | 21,1 | 18,2 | 3,4 | ||||
| Staphorst | 0,2 | 1,0 | 2,2 | 2,9 | 6,3 | 5,9 | 5,1 | 7,3 | 12,7 | 13,9 | 20,2 | 22,2 | 42,4 | |
| Overige | 4,3 | 8,7 | 4,3 | 17,4 | 26,1 | 4,3 | 34,8 | 2,4 | ||||||
| Totaal 2 | 0,1 | 0,4 | 0,7 | 2,0 | 4,4 | 7,3 | 6,3 | 4,6 | 7,3 | 13,5 | 12,4 | 18,8 | 22,0 | 100% |
NB: zie toelichting tabel 2
|pag. 106|
Tabel 9: De verdeling van de hoofdelijke omslag over de verschillende belastingklassen in 1830, 1835, 1843 en 1860.
| Klasse | 1830 | 1835 | 1843 | 1860 | ||||||||
| Tarief | Aantal betalers | Totaal- bedrag | Tarief | Aantal betalers | Totaal- bedrag | Tarief | Aantal betalers | Totaal- bedrag | Tarief | Aantal betalen | Totaal- bedrag | |
| 1 | 15,60 | 1 | 15,60 | 12,60 | 19 | 239,40 | 12,05 | 19 | 228,95 | 47,00 | 1 | 47.00 |
| 2 | 8,90 | 23 | 204,70 | 9,60 | 14 | 134,40 | 9,60 | 21 | 201,60 | 27,65 | 4 | 110.60 |
| 3 | 6,95 | 28 | 194,60 | 7,60 | 25 | 190,00 | 7,50 | 30 | 225,00 | 21,00 | 7 | 147,00 |
| 4 | 5,25 | 31 | 162,75 | 6,05 | 37 | 223,85 | 6,40 | 41 | 262,40 | 16,00 | 19 | 304,00 |
| 5 | 4,35 | 47 | 204,45 | 5,00 | 60 | 300,00 | 4,90 | 75 | 367,5 | 12,20 | 43 | 524,60 |
| 6 | 3,30 | 90 | 297,00 | 4,00 | 93 | 372,00 | 3,80 | 109 | 414,20 | 8,20 | 71 | 582,20 |
| 7 | 2,30 | 122 | 280,60 | 2,90 | 128 | 371,20 | 2,65 | 108 | 286,20 | 6,10 | 61 | 372,10 |
| 8 | 1,20 | 144 | 172,80 | 1,45 | 172 | 249,40 | 1,65 | 172 | 283,80 | 4,70 | 45 | 211,50 |
| 9 | 0,50 | 135 | 67,50 | 0,70 | 98 | 68,30 | 0,90 | 145 | 130,35 | 3,40 | 71 | 241,40 |
| 10 | 2,30 | 131 | 301,30 | |||||||||
| 11 | 1,40 | 120 | 168,00 | |||||||||
| 12 | 0,90 | 182 | 163,80 | |||||||||
| 13 | 0,50 | 213 | 106,50 | |||||||||
| Totaal | 621 | 1600 | 646 | 2148,55 | 720 | 2400,00 | 968 | 3280.00 | ||||
N.B. bedragen zijn in guldens
|pag. 107|
Tabel 10: De mate van progressie in de hoofdelijke omslag van 1830, 1835, 1843 en 1860
| Klasse | 1830 | 1835 | 1843 | 1860 | ||||
| % belasting | % betalers | % belasting | % betalers | % belasting | % betalers | % belasting | % betalers | |
| 1 | 1,0 | 0,2 | 11,1 | 2,9 | 9,5 | 2,6 | 1,4 | 0,1 |
| 2 | 12,8 | 3,7 | 6,3 | 2,2 | 8,4 | 2,9 | 3,4 | 0,4 |
| 3 | 12,2 | 4,5 | 8,8 | 3,9 | 9,4 | 4,2 | 4,5 | 0,7 |
| 4 | 10,2 | 5,0 | 10,4 | 5,7 | 10,9 | 5,7 | 9,3 | 2,0 |
| 5 | 12,8 | 7,6 | 14,0 | 9,3 | 15,3 | 10,4 | 16,0 | 4,4 |
| 6 | 18,6 | 14,5 | 17,3 | 14,4 | 17,3 | 15,1 | 17,8 | 7,3 |
| 7 | 17,5 | 19,6 | 17,3 | 19,8 | 11,9 | 15,0 | 11,3 | 6,3 |
| 8 | 10,8 | 23,2 | 11,6 | 26,6 | 11,8 | 23,9 | 6,4 | 4,6 |
| 9 | 4,2 | 21,7 | 3,2 | 15,2 | 5,4 | 20,1 | 7,4 | 7,3 |
| 10 | 9,2 | 13,5 | ||||||
| 11 | 5,1 | 12,4 | ||||||
| 12 | 5,0 | 18,8 | ||||||
| 13 | 3,2 | 22,0 | ||||||
| Totaal | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 |
|pag. 108|
Tabel 11: Het aantal huishoudens per dorp/wijk binnen de gemeente Staphorst dat niet belastingplichtig is in absolute aantallen en als percentage van het totaal aantal huishoudens
per wijk/dorp
| Dorp/wijk | Aantal in 1830 | % in 1830 | Aantal in 1843 | % in 1843 |
| IJhorst | 4 (?) | 9,1 (?) | 6 | 11,1 |
| Rouveen | 10 | 3,7 | 4 | 1,3 |
| Hamingen | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Hesselingen | 0 | 0 | 3 | 17,6 |
| Leijen | ? | ? | 5 | 14,3 |
| Overlankhorst | ? | ? | ||
| Bergerslag | 8 | 9,2 | 2 | 0,6 |
| Bullingersiag | 3 | 4,6 | ||
| Achthoevenslag | 2 | 4,0 | ||
| Middenwoldigerslag | 17 | 19,5 | ||
| Overige | 0 | 0 | 5 | 35,7 |
| Totaal | 44 | 6,6 | 25 | 3,4 |
NB: Het bij IJhorst vermelde aantal moet worden verdeeld over IJhorst, Leijen en Overlankhorst. De indeling volgens de volkstelling van 1830 stemt niet geheel overeen met de indeling volgens de gegevens van de hoofdelijke omslag van 1830.
In 1843 is in de gegevens van de hoofdelijke omslag geen onderverdeling gemaakt in wijken binnen het dorp Staphorst. De gegevens onder 1843 zijn gebaseerd op een vergelijking van de volkstelling van 1840 en de hoofdelijke omslag van 1843.
|pag. 109|
Beroependifferentiatie per wijk volgens de volkstelling van 1830
Tabel 12: Het aantal keren dat het betreffende beroep als hoofdberoep wordt opgegeven per wijk
| Hamingen | Hesselingen | Leijen | Overlankhorst | Bergerslag | Bullingerslag | Achthoevenslag | Middenwolden | Overige | Totaal | |
| Assessor | 1 | 1 | ||||||||
| Bakker | 1 | 1 | 2 | |||||||
| Burgemeester | 1 | 1 | ||||||||
| Dagloner | 1 | 1 | 4 | 15 | 7 | 2 | 19 | 5 | 54 | |
| Grofsmid | 1 | 1 | ||||||||
| Heelmeester | 1 | 1 | ||||||||
| Hovenier | 1 | 1 | ||||||||
| Kleermaker | 3 | 1 | 1 | 2 | 7 | |||||
| Klompenmaker | 1 | 1 | 1 | 3 | ||||||
| Kuiper | 1 | 1 | ||||||||
| Landbouwer | 8 | 3 | 7 | 12 | 54 | 51 | 41 | 55 | 7 | 238 |
| Metselaar | 1 | 1 | ||||||||
| Molenaar | 1 | 1 | ||||||||
| Molenaarsknecht | 1 | 1 | ||||||||
| Naaister | 3 | 1 | 4 | |||||||
| Onderwijzer | 1 | 1 | 2 | |||||||
| Ontvanger | 1 | 1 | ||||||||
| Predikant | 1 | 1 | ||||||||
| Rietdekker | 1 | 1 | 2 | |||||||
| Schoenmaker | 1 | 2 | 3 | |||||||
| Slachter | 1 | 1 | ||||||||
| Tapper | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | |||||
| Timmerman | 1 | 1 | 4 | 6 | ||||||
| Veldwachter | 1 | 1 | ||||||||
| Venter | 1 | 1 | ||||||||
| Wagenmaker | 1 | 1 | ||||||||
| Wieldraaier | 2 | 1 | 3 | |||||||
| Winkelier | 1 | 1 | 2 | |||||||
| Totaal | 8 | 8 | 9 | 16 | 87 | 65 | 50 | 87 | 15 | 345 |
|pag. 110|