VAN EEN NIEUW ORGEL IN DE SINT MICHIELS-
KERK TE ZWOLLE (1557).
Onder mijne aanteekeningen over het orgel in de Goote of Sint Michielskerk te Zwolle vond ik het volgende contract betreffende den bouw van een orgel aldaar in 1557. (Register van „Aenneminge der stadsdienaren”, XVIe eeuw, fol. 20& Archief der gemeente Zwolle).
Om to ordiniren een orgell in Senct Michaels Kercke te Zwoll van vier ende twintich voet ys an to mercken tghene hyr na bescr. staet.
It. dat principaell offte naturaill werck sall zijn clavier hebben vry op hem selven sunder ennyge permutacie (?) van stemmen, beholtlicken dat dye bass alsoe veer als dat pedaell gaet sal myt eyn register vertoegen moegen worden, alsoe dat hij gedovet sall werden, opdat men den selven alst gelievet op allen anderen stemmen sall moegen gebruicken.
Ende dyt voirs. clavier sall begynnen in F faut onder Gamma-ut ende sall terminieren in A lamire to verstaen dattet vijf ff hebben sall ende dair en boven noch ḡḡ ende āā etc.
It. soe sullen dair wesen tweleff slotelen behalven die semitonen dair en tusschen die men mytten voeten sall moegen treden off hantyren etc.
It. dyt voirs. principail sall behoirlick ingrossiert — [intoniert?] — wesen to verstaen dat elck slotell sijn eygen proper stemme sall hebben nyet to roven vith anderen etc.
It. voirt om een posityeff baven tmakenen van acht voet is to verstaen dyt nabescr.
It. soe sall dat positieff sijn clavier hebben begynnende in F faut ende finierende in A lamire te weten dattet vier effen hebben sall etc.
It. soe sullen dair inne wesen vier registers namentlick eyn principael van viij voeten als voirs. is ende dat salmen dystribueren in drie sunderlinge geluden als eyn groff doeff dat men alleen mach spoelen; it. eyn cleyn doeff dat men oick allene sall moegen spoelen, te wetene
|pag. 67|
datmen die grave octave vanden groven dove affsluten mach etc. lt. een scarp stemmeken datmen oick sal mogen allene spoelen facit drie registers ende hyr to sall wesen eyn generail cymbale off twee dye dienen moegen alst den organisten gelievet op alle desse drie vors. geluede elck bysonder off IJ tsamen etc.
It. achter is den stoel sullen wesen drie distincte stemmen tsamen IIJ voet als eyn doeff, it ffloyten, it eyn cymbalken dairop in sulcker manyren als dat posityff inden stoell is to Campen in Onser Liever Vrouwen Kercke etc.
It alle die pypen sall die meister nye maicken na zijn guetduncken om dese gelude vors. to vollenbrengen etc.
Cetera sunt proporcionabilia — Rey [?] St. [?].
Aldus sal dat clavier geordinert wesen in dat posityff baven.
C D E F G [A] H c d e f g a h c̄ d e f g a h c̄ d e f g a.
dat principael.
F G A H C D E F G A H c d e f g a h c̄ d e f g a h c̄ d e f g a.
dat posityff in den stoel.
F G A H c d e f g a h c̄ d e f g a h c̄ d e f g a.
It. die advenanten (?) die opt principael staen sullen sall hij nyet bekrumpen maken twetenen dat die uterste sloetell boven sal sterck wesen XXXIJ off XXXIIIJ etc.
Dyt werck to leveren tot meisterpriese, ende off bynnen jair ende dach ennich discrepantie offte natuerlick gebreck van hem selven qweme dat sall meyster Johan beteren op syns selves kost.
Hyr voir sall meister Johan hebben IIJc ende xxxv hertoch Philippus g. des sullen hem die kerckmeisters leveren alle materialen soe wal totten stoell als tot dat principael etc.
Hijr en baven is averdragen dat die floyten inden posityeff achter den stoell sullen wesen van sess voeten des salmen meister Johann dair voir geven wes guede manne kennende werden ende weert oick saicke dat meister Johan to dese drie stemmen inden posityff noch een vreemt stemmeken maken konde nae ryetpypen, harpen offte schelmeyen geluyt off dergelycken dat salmen hem oick loeven tot kentnysse des voirs.
AMSTERDAM. J.W. WIJNDELTS.
_____________________________
– Wijndelts, J.W. & Enschedé, J.W. (1909) Contract met Johan Schlegel over den bouw van een nieuw orgel in de Sint Michielskerk te Zwolle (1557) Tijdschrift der Vereeniging voor Noord-Nederlands Muziekgeschiedenis, 9 (1ste Stuk), 66-68.