Wij Scepenē ēn Raed der Stad van Hasselt doen kondich allen luden, dat wij ten loue ēn ter eren des weerden hilighen Sacraments ēn to behoeff der armen gheraemet ēn gheordineert hebben by rade zōmigher Priestrē in onser Stad ene broderscap des hilighen Sacraments tot eenre Ewigher memorien ēn Zielen Zelicheit der gheenre, die in deser broderscap sin off namaels in ontfanghen zolen werden, Ende zonderlinghe tot enen onderstande ēn hulp en der rechten armē die men lauen ēn bezorghen zal van den guede dat hijr to ghegheuē wert na alre formen des brieffs als hijr na bescreuē staet.
In den ijrsten so welck paer volkes deser broderscap gheuet tot enē inganghe een pond wasses off die weerde daer voer ēn bewiset Erflicke een half pond s’ jaers off gheuet daer voer drie olde schilde want dat halue pond mach mē doch
|pag. 53|
altoes mit drien olden schildē losen dese mach men in desse broderscap ontfanghen mer eenlope mensche die aldus vele bewiset of gheuet als vorss is die mach enen tot hem nemē in desse broderscap wien hie begheert hie sy leuēdich ofte doet ēn en wil hie niemant tot hē nemē so mach men oen mither halfte van desen guede vorss hijr in ontfanghen.
voert so wie vor sine olderē ofte vriende die ghestorue sen gheuet vor elken ander haluē olden schilt ofte vor twe bewiset een half pond s’ jaers ofte in sinē testamēte der broderscap dese anders haluē olden schilt deser memorien sal mē doen ēn daer vor bidden als off sie in oren leuē in deser broderscap hadden ghewesen, voert so sall mē kiesen twe Procuratoers die bezorghē zolen ēn an denken die dinghe die der broderscap noet ēn nutte sin ēn die zolen opboren ēn inmanē datter broderscap ēn den arme toehoert ēn ghegeuē wert ēn die twe zolen beijden ōme gaen ēn visitieren die armē ēn waer sie v̄nemē huyssittende armē ofte zieken dien zolen sie te hulpe comē elkē tot siner noet, na dien dat sie hebbē ēn v̄moghen voert so sall mē allen jaer enē van den Procuratoers verwandelen ēn die ene zal daer anblieūe, want hem die staet der armē dan kundigher is mer weert zake dat oerre een van huijs moste wesen, so zolde hie bij cōsente syner ghesellen enen anderē sine stede die wise beuelen. voert so zolen die Procuratoers der Broderscap vorss alle donredaghe des morgens to Vromisse tyt in der hiligher Stede hochtijtlicke doen zinghen ene misse van den hilighen sacramente in welker misse zonderlighe bidden zal vor alle die ghene die in deser broderscap sin leuendighen ēn doden vor die leuendighen in t’ gehemeyne ēn die doden by name voert so zolen sie laten doen eens des jaers ene ghemeijne memorie in der hilligher Stede vorss des auendes met vigilien ēn des morghēs mit zielmissen ēn cōmen darien als daer to hoert vor alle die ghene die ghestoruē sin wt deser broderscap ēn oer testamēt to behoeff der armē ghegeuē hebbe voert wāneer dat yemāt wt deser broderscap sterft so zolen
|pag. 54|
die Procuratoers vorss des naestē zonē daghes des auendes vigilie latē doen in der hiligher Stede en des manendaghes vro zielmisse mit cōmen darien ēn mit salmen als behoerlic is mer weert zake dat mens op die tyt niet behoerlike doen en mochte; ōme yenigher hoechtyt willen die dan were so zolde mēt op ene andē tyt doen voer ofte na alse ment alre yrst behoerlike doen mochte. voert weert zake dattet by enigherhande zaken gheviele datten broden̄ niet en ghenoghede den vorss dienst in der vorss hiliger Stede te doen so mochtē sie dien laten doen by raede des kerck hen̄ ēn der Scepen̄ in eenre ander kerken bynēn Hasselt beholdelic altoes dat mē dat guet deser broderscap anders nerghen an en kieze noch an tymer noch an papelike prouende dan allene an die huyssittēde armen ēn zieken to hasselt. ten weer dat die broderscap wes te doen hadde daer mens wat by rade der brodē an kiezen moste voert so welck priest dese broderscap begheert ēn hem daer to v̄peent dat hie den vorss dienst van misse ēn vigilien wil helpen doen dien mach mē hijr in ontfanghē zonder ghelt, mer wil hie hem niet spenen so mach men een ontfaen als ene anden broden̄ voert so zalen alle die brodē die zinghen kon̄en ēn des van Steden sin alle donredaghes ēn daer to wan̄eer memorien sin comē ēn helpen zinghen misse ēn vigilie als t’ behoerlic is. voert zo solen die Procuratoers vorss eens des jaers dat is des naesten zonedaghes na Sūte gallen doen rieden ene maeltijt niet kostelic zonder vreemd bier ēn to dier maeltyt zolen cōme alle die mansp̄sonen die in der broderscap sin ēn daer sal men niemant noden die in dier broderscap niet en is ēn elc broder sal to dier maeltyt ghelden hie come off hie come niet ene Vleemsche placke ēn op dat onder den broden̄ alle onrusten ghescruuet werde so en sal men die wile dat sie daer to zamē sin gheenrehande wise vā to drinke hātieren ēn wie dat dede die zolde ghebrokē hebbē den broderscap een pond mer mē sal daer voer ēn na onsē hen̄ god louē ēn dankē en wat daer ouer bliuet van spiesen ēn van dranke zolen die Pro-
|pag. 55|
curatoers scaffen to behoeff der armē daer sie werē dattet noet is voert so zolen die Procuratoers rechte voert na den eten kiesen vyf māne vā de brodēn die daer den teghenwoerdich sin en die viue zolen by oere cōsiencien kiesen erien nyen Procuratoers die sij meijnen datter broderscap en den armē nutte ēn trouwe sy ēn die ene vā den olden zal daeran blieue ēn dan zolē rechte voert voer den ghemeijnē broden̄ die olde Procuratoers dē nyen ouerleueren al zulc guet ēn ghelt als sie van der broderscap hebbē ēn van dier pacht die dan v̄schenen is en zolen sie hem ghene scult wisen mer sie zolen sie leuerē ofte pande en des ghelicx van vervoerder penēn zolen sie oer leuēn ghelt ofte pande voert alse ijemant enighe pene ōboert ēn die Procuratoers hē daer vor manē so zal hie hem gheue ghelt ofte pande ēn en wil hie des niet doen zo sal mē oencoisen wt der broderscap mer die jaer renthe die hie der broderscap to behoeft de armē besprokē heeft sal daer alck wal mē blieuen ēn des ghelicx weert sake dat ijemant so verkeert were ofte so onzedich dattet den broēn duchte dat hie der broderscap niet nutte en were so mochten sie dien altoes wtzetten. beholdelic der broderscap sinne jaer renthen als vorrss is voert so wie hem laet scriūe in dese broderscap mit al sulcke guede als vorss is dat guet ofte wat guet hijr in ghegeue moghen die Procuratoers altoes verpanden gheliker pacht off anders mit rechte winen we dattet hem guedelic is na onser Stadrechte ende dese jaer renthe vorss sal men altoes tot Sūte Michiels misse betalen voers desselve zonēdaghes als de broderē te zamen hebbē ghegheten des auendes na des vā Steden comen ter hiligher Stede wāt men daer dan zinghen zal viglie van maghen leuen ēn des ghelicx des morghens vro ter missen ēn helpē daer bidden voir alle maghen die wt deser broederscap gestorven sind en̄ vertestamēte gheghene hebbē to behoeft der armē opdat sie vor dat werlyck quaet dat verganckelick is in der eren verkregen een groter guet dat onv̄gancklick is moghen erlangen voert als yemet
|pag. 56|
dese broderscap begheert so zal mē hem desen breeff laten zien opdat hie dan alle deze vorss punten en zettingen te holden en daerto enighe ande zettinghe die die broeders namaels oer het beste toeschien so mach men den ontfaen na inholdes desen brieff als vorss. is. voert wāneer den Procuratoers om̄e enighē orbaer der broderscap guet dunckt so moghe sie de broderscap zamen doen beeden en̄ dan moghe sie eendrachtelyke alle dese vorss. punten en̄ zettinghe meērre royeren verwādelē en een — v̄
penē na oren gaet dancken en̄ wet die meeste deel vā hē ouer draghē dat zolen die anden̄ alloes volghen dit allene wtgeseit dat mē dat guet der broderscap an ghene andē dinghe en keere buten der broderscap mer dat mē den huys sittende armē en zieke altoes trou welcke daervan diene als vorss. is sonder arghelist. En̄ wat wy Scepenē en raed der Stede van Hasselt vorss. dese ordinācu en̄ broderscap by rade Zōmegher Priesterē in onser Stad ten loue des eerweerdighen hilighen Sacraments en sonder enighe ter arm en behoeff gheraemt en ghehouden als vorss. is ende willen sie stedevast ende onverbrekelic gheholden hebben so hebbe wy tot enen tughe der waerheit ende vestighe deser dinghe vorss. onser stad zeghel beneden an desen brieff ghehanghen. ghegeuen in den jaere onss hen̄ dusent vierhonderd ende ach te op Sunde Margarethen dach.
Het ondereinde des briefs is merkelijk beschadigd. Het zegel ontbreekt.
2485. Een vidimus waarvan de text luidt.
Ik Laurencius Johannes in der tyd Kerckheer toe Hasselt belije in desen opene brieue want ick den dienste Gods begeer te vermerē en̄ der lude herten toe den deenste Gods in die kerspel kercke toe Hasselt te verweeken daerom heb ick mit gueden Vollencomenē rypen berade gemaket en̄ oudrage over my en̄ mijnē nacomelingen kerckherē toe Hasselt mid den ghilde broderen des heilige Sacraments en̄ onser leuer Vrouwen Ghilde toe hasselt voer hem en̄ ore
|pag. 57|
naecomelingē dese ouerdracht heer nae bescrieuen. in den eersten cōsenteer ic Laurēncius voerss voer my en̄ myne naecomelinge dat die voerss ghelde broederē fūderen cōsacreren en̄ oprechten mogen laten bijn̄en der Kerspelkerke vā hasselt een altaer over dat grote koer en̄ dat zee daerop officiërē en̄ wyn̄en mogen enē guedē reckelike werlckē preest die daer misse op doen sall wānneer hi des vā steden is
En̄ bisonderlinge dat hi daer misse op singen sal off en ander vā Synnewegen off hi des med van Steden weer alle manendage ene ziel misse over de Zeelen der broderen en zusteren die vut den voers. ghilden gestorue sind en̄ bidden in deen missen voer die broderē leuē doch en̄ dood en̄ nae der missen mid com̄e darien en̄ psalmē als dat gewoentlic is en̄ alle donredaghe ene misse vā den hilligen Sacramente en̄ alle Saterdaghe ene misse van onser leue vrouwen in welkē hy oeck bidden mach en̄ dese voerss missen sullē altoes gescien tusschen sess en̄ seuen vren en̄ terstond als die clocke sesse scleed soe sal men te samen luden en̄ die misse terstond beghijnē voerd meer verpene ick my Laurēcius Kerckheer voerss. en verbinde mij ēn myne nacomelinge in in desen selūe breue wāneer dat enich broder off zuster sterft vut enich vā desen voerss. ghilden dat dan ick ēn mijne nacomelingē off onse cappellaen deen voerss preester deen zee gewonen hebben toe desen voerss deenste sullen helpen singen ene vigilie van negen lexen mid den landes en̄ nae der vigilien hē helpen doen enē cōmēdatie als dat geboerd voer die zele des gheens die vut den voerss. ghilden gestoruē is sonder geld off toen daervan te nemen ēn te eysschen want die voerss. ghilden my jaerlix geuen sullen ēn mijnē naecomelingen dree heren ponde voer desen voorss. deenst en̄ cōsenteeringe en preestere en̄ koergeselē die desen voerss. vegelie willen helpen doen deen sall men geven redelike psencie alle argelist heer ijn vut gesproken in teuichenisse der waarheit want ick Laurēcius kerckheer voerss dese voerss punten loue stede ende vast te holden ēn te vollen
|pag. 58|
trecken den voerss ghildē en want ick will dat mijne naecomelinge kerkheeren toe hasselt dat desgelikes doen sullen toe ewigen dag hen soe heb ick mijn zegell an desen breeff gehangen. En want her geerd van trecht preester int beghyn huus toe hasselt ēn her seger ten Dāme preester in den hilligen geest toe hasselt dese voerss saken hebben helpen de dingen daerom heb ic Laurecius voerss desen breeff mid my te besegelen ēn want wy gerardus ēn seyne preesters voerss dese voerss vernaer den en̄ overdrechte hebbē helpen de dingē in manierē voerss en̄ daer over ēn angewesen hebbē soe hebben wy des toe tughe ēn om bede willen Laurēcius kerckherē voerss onse segele an desen breeff gehangen gegeve in ’t jaer ons herē dusent veerhonderd dree en̄ veertich op den derdynden dach der mand Februarius. 2477 luidende
Wy Scepenē ēn Raed der stad van hasselt maken kundich allen luden mid desen apenen breede dat dy ghemene ghilden brodere van des hilligen sacraments ghilde ēn van onser leuer vrouwen ghilde toē hasselt geramet en geoerdeneert hebben by onser raede ēn consente dese verwaerden hiernae bescreven. In den eersten dat beyder broderscap van beyden ghilden weruen ēn wȳnen sullen enē gueden reckliker weclicken priester dye alle manendaege missi sal singen voer die briderē en susterē dye vut desen voerss ghilde gestorue sind gehetē ene zeelmisse ēn alle donredage ene misse van den hilligen Sacramente en des Saterdages ene misse van onser leuer Vrouwe ēn bidden in desen voerss missen voer dye brodere leuendich ēn doed der Ghilde voerss nae ijn hold der breue die daer van sind ēn heer en ten des sall hy misse als hy des van steden is en dese misse zal hij doen in onse grootte kercke op t’altaer dat die voerss ghilde gericht hebben voer dat groete koer tusschen ses ēn seven vren.
En desen Preester sullen jaerlik geven dye broderscap van des hilligen Sacraments ghilde vyff ēn twintich heren ponde ēn dee broderscap van onsen leuer Vrouwen ghilde Jaerlix
|pag. 59|
vyfftyn heren ponde ēn dee lichtinge in den missen sullen beyde ghilde gelcke besorgen en betalen vutgesecht die tostyseriē die men dan behoefte sullen onser lener vrouwe broderscapp allerie besorgen. En die luchtinge op den ramen sal elcke broderscap wie des behoeft allene betalen.
En die preysteren die orgild singen off lesen voer dije broderē off zustere die gestoruen sind wāneer dat geboerd en als dat redelic is dye sullen beyde broderscap gelcke loenen ēn weerd dat enige Scelinge geualle onder hem in desen saken des sullen zee altoes by ons bliven. Ēn die luchtinge wāneer men onser leuer vrouwen loff singt wes mē daer van geuen sall sullen onser leuer vrouwen broderscap alleene besorgen en veuveren en dese punten en vorweerden sullen staen toe onsen weder ropene alle arghelist heer yn ot gesproken en een tuuch der waerheyt soe hebben wy Scepenē en de Raed voerss onss stedes zegell an desen breeff gehangen geḡ in i’ jaer ons heren dusend veerhonderd drie en de veertich op den dertienden dach der maand februarius. De brief is goed geconserveerd en duidelijk geschreven. Het zegel ontbreekt echter.
Aug. 1867.
_________________
– Ebbinge Wubben, F.A. (1870) Stukken uit het archief der stad Hasselt betreffende de broederschappen des hilighen sacraments en van de heilige maagd maria sacraments. VORG, 5e stuk, 52-59.