[pag. 201]
Weleer eene Heerlijkheid, nog vroeger een Graafschap van merkelijke uitgebreidheid, zoo zelfs, dat het tegenwoordige eiland Schokland, met al de landen tusschen dit eiland en Kuinre, thans de Zuiderzee, er onder heeft behoord. Het had van ouds zijne eigene Heeren, tot dat, in 1407, Heer Herman van Kuinre deze Heerlijkheid aan Frederik van Blankenheim, Bisschop van Utrecht, als Heer van Overijssel, door koop opdroeg, die het aan dit gewest hechtte. Het had ook zijne eigene willekeuren of handvesten. Wij geven hier het letterlijk afschrift van een uittreksel uit die keuren, met de confirmatie van dezelve, zoo door Bisschop Frederik van Baden, als door George Schenck, Stadhouder van Overijssel, namens Karel V. Het luidt aldus:
,, Item waert saecke, dat een man doot geslagen worde in den gereght van Cuynre ende onder erffzaten gebragt worde, daer sal den Heere van hebben agt pont alsulcks geldes alwaer een man mede gegolden worde.
,, Item soo en sal die heere van Cuynre gien burgerman vaen, maer hy sal se toe
[pag. 202]
lantreghte setten voer broecken die hy hem ontsydt. Waert saecke dat hy eenen man ontsyde huysroef, scheepsroef, zwaken ofte wapengedranck, so moghte die man ontgaen mit syn ses naeste buyren, vuyt negen ses te te nemen. Weert saecke dat hy synen buyren niet criegen en moghte, so moste hy hoeren schepen wysinge.
,, Voertmeer so hebben wy mitten driën landen wel verstaen van goede vrome luyden dat reght is en van olts een regt geweest is, dat hierin geschreuen staat. Hieromme dat ’t reght ende waer is, hebben wy harmen heer van Cuynre met den driën landen onsen segelen an desen brieff doen hangen int jaer onses heeren duysent driehondert vyf unde tachentigh des woensdaghes voer onser lievenvrouwen dagh annunciationis.’’
,, Wy Georgen Schenck fryheer toe toutenburg, Ridder van den order van den gulden vliese, Stadthalder generael der keyzerlycke mayesteit van vrieslandt ende der landtschap van overissel, maecken condt en certificeren, dat wy in stadt ende van wegen hooghgenante keyserlycke mayesteyt onser allergenedighsten heeren den buyrluyden ende ingesetenen der Heerlyckheyt van de Cuynre alle alsulcke hantvesten ende vryheyden als sy van den hooghweerdigen fursten ende heeren Bisschoppen van Vuytrecht ende lantvorsten der landtschap van overissel, predecessoren der keyserlycke mayesteyt hier bevorens geworuen ende deugtlycken heergebragt ende gebruyckt
[pag. 203]
hebben, vuyt kragt van den tractaat tusschen keyserlycke mayesteyt en der lantschap ende Steden van Overissel opgeregt en gemaeckt, geconfirmeert unde bestedight hebben ende in kragt deses onses brieffs confirmeeren unde bestedigen, stede ende vaste geholden te sullen worden in aller formen gestalt unde manieren als hem by loffelycken gedaghtenisse den Hooghweerdighen Hooggeboren fursten ende heeren Frederick geboren markgraven van Baden in syn tyt Bisschop van Uyttrecht ende lanlvorst der lantschap Overissel lestmael geconfirmeert ende bestedigt syn, en holdende van woorde tot woorde als hier na volget geinsereert staat.
,, Wy frederick van Godtsgenaden Bisschop t uutrecht geboren marckgrave van Baden, maecken condt allen luyden, dat wy onse buyrluyden te Cuinre alle alsulcke hantvesten unde statuyten unde vryheyden, als sy van onsen voorvaderen geworuen, heergebraght ende besegelt hebben, confirmieren, stedigen unde louen die mit desen onsen brieff stede unde vaste te holden, so die hem daer opgegeuen ende bebriefft zyn, beholtelycken so wy mit onsen raeden gedeputierden vrienden onser drieer steden Deventer Campen ende Swolle in denseluen hoeren hantuesten eenige punten gebreckelyck ende andere daerinne van node te wesen hebben beuonden, hebben wy onse buyrluyden in maniere nae beschreuen dese nabeschreuen punten verandert, toegedaen ende beliefft, veranderen toedoen ende
[pag. 204]
belieuen die mit desen onsen brieff voor ons ende onse nacomelingen Bisschoppen t uytrecht. Int eerste dat van een dootslach die geschien mochte in onser heerlyckheyt van de Cuynre ende die hantdadiger opter daet begrepen worde, weere lyff omme lyff, unde wart die hantdadiger op ter daet niet begrepen worde ende dan scheyden wolde, sal die broecke wesen tot onsen behoeff vyftich golden Rynsche gulden ende oock dat die onschuldige vrienden der hantdadiger daervan van der dooden vrienden onbelast wesen sullen by eene pene lyffs ende goets.
,, Item sal een koirbare wonde wesen thien golden Beyersche gulden ende van die onbekenden, en dan sal onsen Casteleyn ter Cuynre heymalen ende voortvaren nae onsen Sallantschen landregte. Voort sal onsen Casteleyn den voors. buyrluyden eenen dagh leggen ofte sy sullen niet te reghte staen van onsen broecke anders dan voor onsen scholtebanck, daer hy dagelycks te reghte sittet voor synre deuren op ter strate als van den anbeginne een reght geweest is, then waer van sulcken saecken, dat wy onsen Casteleyn beuel deden dat hy hem voor die brugge dagh leggen moghte, twelk altyt staen sal tot onser kentenisse, beholtelycken noghtans dat men die voors. onsen buyrluyden van de Cuynre in den eersten reghtdagh laeden unde bestaen sal mogen, gelyck andere onse ondersaeten onser landen Sallant, Twenthe, Drente Vollenhoe. Ende off in toecomende tyden dese
[pag. 205]
punten misbruyckt worden ende oock mistast beuonden worden dat sie verandert weeren, zullen wy die altyt by goetduncken onser drieer steden voors. maght hebben te veranderen. Alles sonder arg ofte list. In oirconde ’s brieffs besegelt mit onsen zegel gegeuen in ’t jaer duysent vyffhondert unde vier op den slote van Vollenhoe 3 July. Onder stont in roeden wassche anhanget dat zegel van Frederick van Baden.
Aldus gecopieert vyt die handvesten van der Heerlyckheyt Cuynre ende is na gedaene collatie van woort tot woorden bevonden t accorderen.
T. Jans Not. Publ.
F. A. Ebbinge Wubben.