HASSELT, van Ae tot Zwartewater

HASSELT, van Ae tot Zwartewater
 
Een uitwerking van het archeologisch onderzoek in de stadskern
van Hasselt, provincie Overijssel.

Doctoraalscriptie
Michiel H. Bartels
No. 8500568
Middeleeuwse archeologie
IPP, Universiteit van Amsterdam.

[ ]

Scriptiebegeleiders:

Hemmy Clevis, Amersfoort
Derk Westerhof, Hasselt
Jan Besteman, Zaandam

Sluitingsdatum 5 april 1992
Druk: L. van Reenen, Amsterdam
Oplage: 100 exemplaren

© Michiel Bartels 1992. (Michel Bartels verleende dboverijssel toestemming deze doctoraalschriptie te publiceren.)

[ ]

Inhoudsopgave.
1. Inleiding. 1
1.1 Voorwoord. 1
1.2 Inleiding en probleemstelling. 2
2. Geschiedenis, landschap en bewoning. 6
2.1 De politieke situatie in Noordwest Overijssel. 6
2.2 Korte geschiedenis van Hasselt. 6
2.3 Het ontstaan van het landsehap. 9
2.4 Toponymie en archeologie ten oosten van het Zwartewater. 12
2.5 Landsehap en bewoning, de huidige situatie. 14
3. De opgraving 17
3.1 Het eerste vlak, de huizen aan de Hoogstraat. 17
3.2 Het tweede vlak, het ophogingspakket. 26
3.3 Het derde vlak, bewoning op het rivierduin. 27
4. De periode 1200-1400. 31
4.1 De eerste ontginning. 31
4.2 Historische en bouwhistorische gegevens over het vroege Hasselt. 32
4.3 De tweede ontginning, archeologie en bewoning. 33
4.4 De 14e eeuw, economie en politiek. 36
4.5 Religie, kapel en kerk. 37
4.6 Synthese. 38
5. De periode 1400-1600, de vorming van het stedelijk patroon. 40
5.1 De vergroting van de stad, de borgwal en nieuwstad. 40
5.2 De nieuwe opzet van de oude kern. 41
5.3 Hasselt in de IJssel- en Vechtstreek. 44
6. De periode 1600-1913. 48
6.1 De archivalia. 48
6.2 De beerput van Hoogstraat 2. 49
6.3 De late 17e en vroege 18e eeuw, de bakovens en bakkerij. 50
6.4 Het eind van de 18e eeuw. 52
6.4.1 Twee beerputten, Patriotten en Orangisten? 53
6.5 De 19e eeuw. 56
7.1 Conclusie. 60
7.2 Summary (1 [1. Voor het corrigeren van de Engelse vertaling wil ik graag R. Magee van de Queens Universiteit, School of Geosciences, Belfast, bedanken.]). 63
8. Literatuurlijst. 65
9. Bijlagen: 1. Sporenlijst. 70
                 2. Vlaktekeningen, vlak 1, vlak 3. 75
                 3. Inventarislijsten beerputten en grafieken. 79
                 4. Bewoners. Lijst van gebruikte archiefstukken. 93
                 5. Bewonerslijsten. 96
                 6. Momentopnames bewoners. 101
[ ]
10. Kaartmateriaal (2 [2. Ik wil graag de heren P. Westerhof te Hasselt, H. Stout te Hasselt en J. ten Broeke te Zwolle danken voor het ter beschikking stellen van kaartmateriaal.]).
1. Ligging van Hasselt in Nederland. 4
2. Hasselt en Noordwest Overijssel, situatie rond 1800. 5
3. Hasselt centrum, de huidige situatie. 8
4. Bodem- en hoogtelijnenkaart van het gebied rond de benedenloop van het Zwartewater. 10
5. Detail van de binnenstad Hasselt, opgravingslokatie. 18
6. Nederzettingsontwikkeling, fictieve doorsnede. 29
7. Verloop van de eerste en tweede ontginning. 34
8. Hasselt in het 2e kwart van de 16e eeuw, percellering. 42
9. Detail van ovens, vlak 1, Veersteeg 3. 51

 

Gebruikte afkortingen.
ADLA Ad van de Laak Videoproducties, Hasselt
AWN Archeologische Werkgemeenschap voor Nederland
BROB Berichten van de Rijksdienst Oudheidkundig Bodemonderzoek
BRP Burgemeester Royer Plein te Hasselt
HDK Vereniging Hendrick de Keyser
HVH Historische Vereniging Hasselt
IPP Instituut voor Pre- en Protohistorische Archeologie van de Universiteit van Amsterdam.
KNOB Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond
LASK Lübecker Zeitschrifte zur Archäologie und Kulturgeschichte
MIP Monumenten Inventarisatie Plan
NVVC Nederlandse Vereniging van Vrienden van de Ceramiek
OHB Overijsselse Historische Bijdragen
Ov. Provincie Overijssel
POM Proviciaal Overijssels Museum te Zwolle
RDMZ Rijksdienst Monumentenzorg te Zeist
ROB Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemondezoek te Amersfoort
RUU Rijks Universiteit Utrecht
Stiboka Stichting Bodemkartering te Wageningen
TUD Technische Universiteit Delft
VBORG Vereeniging tot Beoefening van Overijsselsch Regt en Geschiedenis
VMORG Verslagen en Mededelingen van de Vereeniging tot beoefening van Overijsselsch Regt en Geschiedenis.

 
Noten:

Noten zijn in de tekst opgenomen als zijnoten.

3.3 [3. Ik wil H.J. van der Wolf, I. Reuselaars en S.C. Bol, allen te Amsterdam, danken voor het kritisch doornemen van de tekst.]
 
– Bartels, M.H. (1992). HASSELT, van Ae tot Zwartewater: Een uitwerking van het archeologisch onderzoek in de stadskern van Hasselt, provincie Overijssel. (doctoraalscriptie). Middeleeuwse archeologie, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam.

Category(s): Niet gecategoriseerd

Comments are closed.