De Hessenweg

De Hessenweg.

Er staat weder eene historische merkwaardigheid op het punt van te verdwijnen. Gelukkig geldt het hier geen verlies. Het laatste stuk van den zoogenaamden Hessenweg, dat nog dezen naam draagt, zal aan den openbaren dienst worden onttrokken en in particuliere handen overgaan. Dit stukje weg loopt van af den Veenweg bij ae „Halve Pan”1 [1. De Halve Pan heette het onlangs in elkaar gevallen en gegooide oude boerenhuisje aan de splitsing van den Veenweg en den Hessenweg. De man die het liet bouwen had alleen aan de zijde van den Veenweg pannen op zijn dak gehangen en de andere zijde slechts met stroo gedekt. Daar vroeger zoo’n huis natuurlijk een bijnaam moest hebben noemde men dit daarom de „Halve Pan”!]) door den tuin van Mevr. de Wed. H.G. Blydenstein naar den weg, die vlak voor het Wooldrik den Gronauschen straatweg verlaat.
     Deze Hessenweg is een oude handels- en verkeersweg van Duitschland naar de belangrijke Hollandsche koopstad Deventer die o.a. in de 16e eeuw genoemd wordt. Zulke oude wegen zijn hier meer aan te wijzen. Ze heeten soms Hessenwegen soms Deventer wegen. Zoo komen bij de Braambrug te Buurse twee wegen bij elkaar, waarvan de ééne Hessenweg en de andere Deventer weg heet, ook de weg, die bij de steenbakkerij van den heer Smulders te Lonneker den straatweg kruist, heet Deventerweg.
Waar ze in de heide alleen nog aan de diepe wagensporen te herkennen zijn heeten ze soms, zooals b.v. te Twekkelo, „Hessenspörs” (Hessensporen). Onze Hessenweg liep vanaf de Glanerbrug zuidelijk van den tegenwoordigen straatweg, bestaat bij gedeelten nog en is hier en daar in de heide en bosschen nog gemakkelijk te herkennen aan de diepe sporen, die de zware vrachtwagens in den grond hebben gereden. De weg ging Enschede voorbij, trouwens, wie wel eens een oude platte grond van onze stad gezien heeft zal weten, dat in Enschede vroeger slechts smalle en kromme straten waren en er dus geen groote verkeersweg doorloopen kon.
Bij de vroegere handelswegen kwam het meestal voor, dat ze aan de plaatsen voorbij liepen. Ik herinner mij vroeger wel van oude Enschedeërs gehoord te hebben, dat zij in hun jeugd nog zware vrachtwagens over het thans verdwijnende stuk van den Hessenweg hadden zien rijden.
     Dit moet in het begin der 19de eeuw zijn geweest.
     Er werd intusschen door Enschede wel tol geheven op dezen weg en andere dergelijke. Daartoe liep er van af het Aamsveen bij den Hölterhof een wal met sloot daarnaast naar het Oldenzaalsche veen, bij den Penninkskotten, waarmede men alle tusschen die beide veenen loopende wegen kon afsluiten, een zoogenaamde landweer.
Waar een weg dien wal doorsneed was een tolhek met een boerenhuis daarbij waarvan de bewoner de tol moest innen. Zoo’n boerenhuis heette dan en heet dikwijls nog thans Boomhuis, Pas op, de Wacht, Hekjan, Lanwerman, enz. enz. Deze landweer is nog gemakkelijk na te gaan en bestaat op vele plaatsen in de heide en de bosschen nog. In onzen Hessenweg was een tolboom ter hoogte van de fabriek Ramie Union. Oude Enschedeërs zullen zich daar nog de zoogenaamde „Munstersche loopgraven” herinneren, dat was echter de bovengenoemde landweer. Het perceel grond vóór de fabriek heet nog „de Sleutels” en het eerste boerenhuis daarachter naar den kant van Gronau is „de Sleutelkamp”, waarschijnlijk woonde daar dus de „tolgaarder” Later bij den aanleg van den Gronauschen straatweg werd het tolhek meer naar den kant van Enschede verplaatst bij het Slotzicht.
     Het tolhuisje bestaat daar nog, het tolhek is echter verdwenen. Wat nu den naam Hessenweg betreft, ik geloof niet dat die iets met Hessen of de bewoners daarvan heeft te maken, waarschijnlijk ontleende hij dien aan de hessenwagens, groote huifkarren die voor het vervoer van handelswaren werden gebruikt.
     Onze Hessenweg was langzamermerhand tot een smal voetpad ingekrompen dat weinig reden van bestaan meer had. Door ruiling zal nu de 2e Gronausche dwarsstraat worden doorgetrokken, een goede verbetering dus. Aanbeveling zou het nu verdienen den naam Hessenweg te bewaren door dien te geven aan de verlengde 2de Gronausche dwarsstraat; de naam dwarsstraat is nooit mooi en dan bleef in den naam Hessenweg (in dit geval liever niet Hessenstraat) de herinnering levendig aan den ouden handelsen verkeersweg uit den tijd van reiskoetsen en hessenwagens.

J.J. VAN DEINSE.

____________
– Deinse, J.J. van (1914, 24 november) De Hessenweg. Twentsch dagblad Tubantia, (2e Blad) (278), p. 1.

Category(s): Enschede
Tags: , ,

Comments are closed.