Registrum ecclesie S. Stephani in Hasselt


REGISTRUM ECCLESIE S. STEPHANI

in Hasselt.

_______

     In de afdeeling „Boeken en registers” van het stedelijk archief van Hasselt bevindt zich onder letter D een boekje, dat op den buitenkant getiteld is: „registrum ecclesie sancti Stephani in Hasselt.” Het handschrift is geheel op perkament geschreven en dagteekent van het midden der 15e eeuw. Het bevat de volgende hoofdstukken, van welke de drie eersten hieronder zijn opgenomen.

Fol. 1. Der stat wilker die de kerken denen.
Fol. 3. Lijst der „boken de horen ten altaren der curen ende ten chore.
Fol. 5. Libri pertinentis ad librariam ecclesie Hassellensis.
Fol. 7-17. Opgave der verschillende pachten en andere inkomsten.
Fol. 17. Landerijen en vischwater.
Fol. 18. Rogge-, boterpachten en andere renten.

_______


|pag. 208|

I.
Der stat wilker die der kerke denen.

     Int eerste wanneer die kerkmeysters gaen bidden in der kerke mit den brode, so en sal niemant anders omme gaen bidden van emendes wegen toe pelgrimmaatsen of suken of des ghelikes, sie en doen dat by consente des rades als by vyf ponden, mer moet wal staen ende bidden voer die kerckdoere. Ende arme lude moghen altoes gaen bidden inder kerke als ghewoentlic is.
     Item werd dat emend der kerke glasevenster en twe worpe, die sal dat weder maken laten ende ghelden daer to een punt. Ende weert dattet emendes kynder deden, die soelent des ghelikes weder doen maken ende ghelden oeck een punt.
     Item wie sine vrende overluden lat, die buten ghestorven syn, die sal der kerken daervan geven een heell punt wasses 1 [1. Ende — opstaet, door een andere hand geschreven.]), ende betalen dat yerst riede den koster op die broke, die daer opstaet.
     Item die oelde kerckmeysters soelen den nyen rekenscap doen en averleveren voer den rade bynnen veertyn daghen daernae, dat sie van der stathuus ghenoemet syn.
     Item wie hem graven lat in die grote kerke op der choer enich, die sal der kerken gheven eens vyf heren punt.
     Item wie hem graven lat benedent choer int cruuswerck, die sal gheven veer heren punt.
     Item wie hem graven lat in die grote kerke, die sal

|pag. 209|

enen sarck leggen laten opt graff bynnen jaers. Ende geschede des niet, soe sal die kerke daer van hebben dree oelde schilde. Ende dese dree oelde schilde mach men jaerlix verholden mit een heren punt hent ter tyt, dat daer een sarck wert opghelecht.
     Item die kerckmeysters soelen daer borghe van ontfangen van des gheens erfgenaemen die daar begraven sal weerden.
     Item int jaer ons heren mccccliij, des dinxedages nae, „Oculi” doe overdroghen die ghemene holtcopers ende gheven aver voer scepenen ende raet, ende die schulte consentierde dat mede van des heren weghen, dat die kerke sal hebben al holt, dat men sticket dat onghemercket is; ende die kerckmeysters sullen die stickers vernoeghen.
     Item 2 [2. Het volgende is door een latere hand geschreven.]) int jair van lxxviij averdragen by scepenen raedt ende zwoerne meente ende ghewillekoert, dat die ghene, die enige doden laet graeven inder straten opten kerckhoff, die sal der kerken geven een heren pont.
Ende sall dat graff laten straten bynnen viii dagen ende bynnen jaers een sarck daerop leggen by v q.
Ende we dat graevet so nae der straten, dat die strate invalt, sall dat van stonden an weder straten by v q.

II.
Dit syn die boeke de hoeren ten altaren der curen
ende ten chore.

     Int eerste een missael opt hoghe altaer, dat te Zwolle in der clercke huus ghescreven is, dat van Kerstgen Henricks vader weghen mede gecomen is ut der frater huus.

|pag. 210|

     Item een missael op onser Vrouwen altaer dat Conradus ter Luer dat meeste deel ghescreven en ghegeven heft.
     Item een oelt missael dat in francijn ghescreven is, dat oec der kerken tobehoert.
     Item een stucke van enen missael, daer inne staen sunderlike missen van sekeren hilghen en hoechtiden.
     Item twe gradale, een nye ende een oelt.

Boke ten chore.

     Int eerste een somer matutinael mit al den ghetiden, die daer to hoeren.
     Item een wynter matutinael mit al den ghetiden die daer to hoeren.
     Item een antiffenarius, van den helen jaer, dat op francijn ghescreven is.
     Item een antiffenarius, allene van den wynter, op pergameen ghescreven.
     Item een antiffenarius op papijr ghescreven, dat men op den orghel meest bezyghet.
     Item een oelden groten salter, die Henricus Kreyenscate canoniek tUtrecht gegeven heft.
     Item noch een groet salter, die Conradus ter Luer ghescreven heft ende die Kerke ghetuget.
     Item noch een nye salter die op sancte Johanscamp gescreven is den heer Johan Oversteghe, die cureit was.
     Item een oelt saltertgen mit oelder scrift ghesereven.
     Item een intonarius, dat is een boeck daar men uut beghint ende verse „alleluya” ende ander dinge uut sinct.
     Item een ordinarius.

|pag. 211|

     Item duo breviaria scripta in papiro, unum estivale et aliud hyemale quod legavit Nycolaus filius Theodorici de Jonge de Trajecto.
     Item twe brevieer in pergament ghescreven die her Johan van Waerstec ghegeven heft, een wynterstucke ende een zomerstucke den priesteren ende dieghene, die ghetide hoefden, daer uut te lesen, also veer als daer een pulmete comt in den choer voer den priesteren, daer men sie bequeemlike mach an catheneren 3 [3. Van catena. De boeken werden met een kettinkje aan den lezenaar vastgemaakt, om te voorkomen, dat zij vervreemd werden of door zorgeloosheid zoekraakten.]) en tusschentide in sluten. En ist sake dat dat niet en geschiet, so sal men sie een ander wech schicken in een arme kerke, daer sie noet syn.

III.
Libri pertinentis ad librariam ecclesie Hassellensis.

     In primis magister Rodolfus vicarius hujus ecclesie hos libros legavit subsequentes:
     1. Primo lecturam Henrici de Vrimaia super decem prrecepta. Item summan pysanam. Item Egidium de Roma scilicet: libros de predestinacione, de prescientia, de paradiso et inferno. Item libros de consolacione theologie. Hec omnia in uno volumine continentur.
     2. Item legavit secundam secunde beati Thome.
     3. Item legavit terciam partem Thome.
     4. Item legavit summam Johannis Erffordensis super quartum sentenciarum.
     5. Item legavit lecturam Conradi Zolcou doctoris Pragensis super Capitulum: „Firmiter credimus”, in principio decretalium, de Sancta Trinitate et fide catholica.

|pag. 212|

     6. Item compendium theologyce veritatis, Petri de Pharentasia qui postea dictus papa Innocentius secundus.
     7. Item libros de moribus et vita philosoophorum.
     8. Item speculum huemane salvacionis. Item de pomo et morte Aristotelis cum quibusdam aliis libellis in uno volumine seu libro.
     9. Item legavit quemdam librum in quo continentur postille super epistolas Pauli quorumdam festorum. Item postille Alberti de Padua super cuncta, evangelia festorum. Item postille pauperum super evangelia de sanctis tocius anni. Item adhuc alie postille super evangelia de sanctis. Item cantica canticorum cum glossa literali. Et quedam alia copulata de divinis.
Hec omnia in uno volumine continentur.
     Item dominus Johannes Frederici, hujus ecclesie curatus, hos libros sequentes legavit. Primo legavit librum qui dicitur: regimen consciencie.
     Item vocabularium in uno volumine seu libro.
     Item passionale seu aurea legenda sanctorum tocius anni. Item librum qui dicitur: „scala celi,” in uno volumine.
     Item legavit sermones dominicales tocius anni in pergameno scriptos in coopertorio ligatos et parve forme.
     Item legavit Sermones Anthonii dominicales in papiro scriptos et in coopertorio ligatos.
     Item legavit postilles Nycola de Lyra super epistolas dominicales tocius anni. Item duas passiones Domini. Item LXII „articulos Jordani de passione Domini.
Item quosdam sermones cunctorum festorum. Item brevissimam glossam super totum psalterium; hec omnia in uno volumine continentur.
     Item dominus Seyno ten Damme hos libros legavit: primo: sermones dominicales Jocabi de Voragine tocius

|pag. 213|

anni cum quibusdam aliis sermonibus in fine copulatos; hec in uno volumine seu libro continentur.
     Item legavit sermones de sanctis Jacobi de Voragine tocius anni in uno libro.

Concordat cum origiuali,
B. P. VELTHUYSEN.

_______

_____________
– Velthuijsen, B.P. (1894) Registrum ecclesie S. Stephani in Hasselt. Archief voor de geschiedenis van het aartsbisdom Utrecht, 21 (2), 207-212.

Category(s): Hasselt
Tags: ,

Comments are closed.