|pag. 82|
In de jaargangen 1839 en 1841 van den Overijsselschen Almanak voor Oudheid en Letteren komt eene uitvoerige geschiedkundige beschrijving voor van de Plechelmus kerk te Oldenzaal van de hand van den heer J. Weeling. Onder meer vermeldt hij daarin ook het opschrift op de groote of Mariaklok in den toren van meergemelde kerk hangende, en geeft dit als volgt:
Struit + in + honore + Marie + me + Wou + Gerhardie + Ingemosa + manus + millia + conflata + sunt + ter + fere + quinque + talenta ++ M. + locet + et + CC + quater ++ nonaginta + liget simul + I + ter + lector + et + egregie ++.
,,In dit opschrift’’, zegt de heer Weeling, ,,heerscht eene eigenaardige moeijelijkheid, te weten: dat hetzelve in slecht en gebrekkig Latijn vervat is.’’ Ja, zeker zoo als het dáár staat is het opschrift zeer gebrekkig en de verklaring door den heer Weeling er van gegeven is allervermakelijkst en luidt aldus:
,,Ter eere van Maria vervaardigt mij als uit duizenden [te weten: metalen voorwerpen of brokstukken] te zamen gebragt (millia conflata, eene zonderlinge appositie van me, in plaats van millibus conflatam) de lovende [wou, vovens, eene gelofte ad hoe gedaan hebbende] hand van Gerhardus Ingemosa [Gerh.
|pag. 83|
Enkmaas?]: er zijn hier drie maal vijf talenten: voor duizend en viermaal twee honderd [te weten: talenten] bestede mij aan [locare]: en voor drie maal een en negentig [talenten] make mij tevens de verzamelaar [lector] ook stevig [egregie] vast [ligare, vastmaken].’’ Intusschen gelooven wij dat de gebrekkigheid van het opschrift, meer in de slechte lezing van den heer Weeling dan in het opschrift zelve zal schuilen. Ik heb het opschrift nooit gezien, maar durf op paleografische gronden met vrij veel zekerheid voor te stellen het volgende te lezen:
Struit + in + honore1) + Marie + me + wou + gerhardi + ingenuosa + manus + millia + conflata + sunt + ter + fere + quinque + talenta ++ M + licet + et + C + quater ++ nonaginta + liget2) + semel + I + ter + lector + et + egregie +.
Vertaald: De vernuftige hand van Gerhard Wou heeft mij ter eere van Maria gemaakt; er zijn [daartoe] saamgegoten ongeveer drie maal vijf duizend talenten, namelijk in [het jaar] duizend, vier maal honderd, negentig worde daar eenmaal bijgevoegd een drie maal, en ’t is juist lezer; of: gij hebt het juiste jaartal lezer.
De klok is alzoo in 1493 gegoten door Gerhard van Wou een bekend klokgieter.
Waar Weeling verder nog op de klok leest: In + S + et + Maria, en dat verklaart voor In Salvatore et Maria; denk ik dat men zal moeten lezen Ihs + et + Maria: Jezus en Maria.
N. U.