Inleiding
Dit boekje beschrijft de geschiedenis van gedeputeerde staten van Overijssel sinds 1593, vooral vanuit de vraag: “Wie werden de afgelopen vier eeuwen gedeputeerde?”. Deze vraag is niet eenduidig te beantwoorden. In de tijd van de republiek der zeven verenigde Nederlanden bestond het dagelijks bestuur van de provincie bijna principieel uitsluitend uit leden van adellijke geslachten en uit leden van het stedelijke patriciaat. Ten tijde van de Bataafse republiek werd hiervan om principiële gronden afstand genomen, maar toch veranderde er maar weinig. Na het herstel van de Nederlanden in 1813 als constitutionele monarchie herkreeg de adel haar bestuurlijke rol. Ook de rol van het patriciaat, aangevuld met “nieuwe” patriciërsfamilies herleefde. Trouwens ook tegenwoordig wordt in de serie jaarboeken Nederland’s patriciaat het begrip patriciaat gedefinieerd als: “families die gedurende de laatste honderdvijftig jaar een vooraanstaande rol in de Nederlandse samenleving hebben gespeeld”. Dat betekent dat families, die kans zien generaties lang leden voort te brengen, die deel uitmaken van het openbare bestuur, alleen daarom al tot het patriciaat behoren. Tot aan de tweede wereldoorlog kwamen dergelijke families in de lokale en provinciale politiek van Overijssel veelvuldig voor.
De politieke geschiedenis van Overijssel, waarin de heren gedeputeerden – in 400 jaar kwam er geen vrouw aan te pas – zo’n belangrijke rol speelden (en spelen), komt in deze publikatie minder aan de orde. Daarvoor wordt verwezen naar andere literatuur, in de eerste plaats naar: In alle STATEN. Vierhonderd jaar provinciaal bestuur van Overijssel door E.D. Eijken e.a. Vanzelsprekend wordt aan de bestuurlijke aspecten wel aandacht besteed, als dat nodig is om het verhaal begrijpelijk te maken. Met name was dat nodig om het ontstaan van het college in 1593 toe te lichten. Ook aan de Duitse bezetting van 1940 tot 1945 wordt aandacht besteed.
De publikatie is voorzien van een volledige lijst van gedeputeerden sinds de eerste poging in 1583 tot heden.
mr. Caspar van Heel
|pag. 7|